Inkassoverksemd
Sist publisert: 13. juni 2025
Sentrale delar av tilsynet på inkassoområdet i 2024 var å kontrollere klientmiddelbehandlinga og gå gjennom risikostyringa og internkontrollen i føretaka. Eit viktig kontrollområde er at opptredenen til inkassoføretaka overfor forbrukarane skjer i tråd med god inkassoskikk. Finanstilsynet kontrollerte blant anna at føretaka følgde regelverket for korleis krav skal settast fram, og at salær som fekk krav om skyldnar, var korrekte.
Fakta om inkassobransjen i Noreg
Tilsynet med inkassoverksemd omfattar føretak med løyve til å inndrive forfalne pengekrav for andre (framandinkasso) og føretak som kjøper opp forfalne pengekrav og sjølv driv inn desse (oppkjøps- og eigeninkasso).
Det skjer store omstruktureringar i bransjen, og dei siste åra har det blitt stadig færre inkassoføretak i Noreg. Antalet årsverk går òg ned. Ved utgangen av 2024 var det 70 føretak med inkassoløyve. Seks av føretaka er oppkjøpsføretak.
Inkassoføretaka har dei siste åra tatt imot stadig fleire saker til inndriving. I 2023 innkasserte bransjen totalt 46,5 milliardar kroner. Finanstilsynet publiserer ein halvårleg inkassostatistikk som har meir informasjon om bransjen og utviklinga i inkassosaker.
Tilsyn
Viktige kontrollområde i tilsynsarbeidet er at føretaka følger reglane i lov og forskrift for korleis dei skal sette fram krav, og at salær som dei krev av skyldnarane, er korrekte. Kontrollen av klientmiddelbehandlinga er sentral i tilsynet, i tillegg til ein gjennomgang av risikostyringa, internkontrollen og etterlevinga av IKT-forskrifta i føretaket.
Finanstilsynet gjennomførte sju tilsyn i 2024, og eitt var eit reint IKT-tilsyn og eitt inkluderte eit dokumentbasert IKT-tilsyn. Eitt av tilsyna medførte tilbakekalling av løyvet til føretaket. Etter at Finanstilsynet tidlegare hadde avdekt at føretaket ikkje hadde etterlevd sentrale reglar om klientmiddelbehandling, blei føretaket pålagt å sende ein revisoruttale som dokumenterte at klientmiddelbehandlinga nå var i samsvar med regelverket. Revisoren kunne ikkje gi ei slik erklæring og fråtredde. På bakgrunn av dette kalla Finanstilsynet tilbake løyvet til føretaket.
Hausten 2023 følgde Forbrukartilsynet opp fire utvalde føretak som følge av størrelsen på bruken deira av fakturagebyr. I varsla gjorde Forbrukartilsynet greie for forståinga si av regelverket. I eit likelydande brev til inkassoføretaka stilte Finanstilsynet seg bak Forbrukartilsynet sine vurderingar, og gjorde greie for kva plikter inkassoføretaka har i samband med innkrevjing overfor forbrukarar når kravet inneheld eit slikt gebyr. Forbrukartilsynet kom i mai 2024 med ei rettleiing om avgrensing i lovleg størrelse på fakturagebyr og andre gebyr.
Finanstilsynet gjennomførte hausten 2023 eit dokumentbasert tematilsyn i seks bankar og kredittføretak. Tilsynet hadde som hovudformål å vurdere om føretaka hadde innretta verksemda si i samsvar med retningslinjene frå Den europeiske banktilsynsmyndigheita (EBA) for å handtere kundar med betalingsproblem og for tvangsinndriving av krav. Det er viktig at bankar og kredittføretak varetar kundar med betalingsvanskar og misleghaldne bustadlån på ein god måte og i tråd med det gjeldande regelverket. Finanstilsynet sitt generelle inntrykk etter tilsynet var at alle føretaka hadde manglar etter dei gjeldande krava. Dette gjaldt særleg etablering og oppfølging av rutinar som dekker alle krava i retningslinjene. Tematilsynsrapporten blei publisert på nettstaden til Finanstilsynet i februar 2024.
I 2024 gav Finanstilsynet 37 inkassoløyve til enkeltpersonar og føretak. I desse sakene og ved endringar i leiinga og styra i føretaka vurderte Finanstilsynet i tillegg om styremedlemmer og leiarar var eigna til rolla. Finanstilsynet behandla i 2024 ei rekke slike saker.